به نقل از «مهر»

«سفره چینی» و «کف زنی» آیین دیرینه مردم منطقه ترشیز در شب چله

تاریخ انتشار: ۳۰ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۴۱۴۰۷

خبرگزاری مهر، گروه استان‌ها: علی نوری: بی‌شک اولین شب زمستان به یکی از خاطره‌انگیزترین روزهای سال برای مردم کشورمان تبدیل شده است که از آن با عنوان شب «یلدا» و یا شب «چله» نام می‌برند.

همان شبی که پس از آخرین روز پاییزی فرا می‌رسد و مردم سرزمین کشورمان بر اساس سنت و آداب و رسوم دیرینه خود به جشن و شادمانی می‌پردازند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

یلدا در خراسان به شب‌چله یا چله‌نشینی نیز معروف است که خانواده‌ها در کنار اقوام و فامیل، دور هم می‌نشینند و با گرفتن فال حافظ، شبی به‌یادماندنی رقم می‌زنند. شب یلدا، بلندترین شب سال است و مردم سرزمین خراسان بر اساس سنت‌های دیرینه که نسل به نسل منتقل و حفظ شده است، در چنین شبی آداب و رسوم خاص را مرور می‌کنند و با پشت سر گذاشتن پاییز، به سردترین فصل سال پا می‌گذارند.

فلسفه یلدا دید و بازدید و از حال همدیگر خبردار شدن است

در همین رابطه محمد نظام آبادی، رییس اداره میراث فرهنگی وگردشگری وصنایع دستی خلیل آباد، می گوید: شب چله در حقیقت همان شب یلدا به معنی زایش و تولد است و ریشه سریالی دارد که چون در گذشته از فردای این شب چله بزرگ زمستان آغاز می شود بهآن شب چله نیز می گویند ایرانیان در گذشته یک تقویم کلی نگه داشته اند که ریشه کاربری آن در امورات کشاورزی و دامداری بوده است در واقع آنها ان موقع از سال را بنام چله می شناخته اند یکی چله بزرگ که از اول زمستان بوده و چهل روز ادامه داشته ( اول دی ماه تا ۱۰ بهمن ماه ) و دیگری چله کوچک که بیست روز بوده که بیست روز بعد آن را می گفته اند و ده روز هم بنام ماه نوروز نام گذاری می کردند.

رییس اداره میراث فرهنگی وگردشگری وصنایع دستی خلیل آباد بیان کرد: معمولاً اگر چله بزرگ که تمام و چله کوچک شروع می شد، اگر برف و باران و رعد و برق بوده می گفتند جنگ چله ها است و چله ی کوچک با غضب وارد شده و می خواهد خودی به چله بزرگ نشان دهد.

وی گفت: اگر خواسته باشیم به پیشینه این آئین و جشن سنتی رجوع کنیم تاریخچه آن به گذشت های بسیار دور بر می گردد طوری که برخی باستان شناسان قدمت آن را هفت هزار ساله می دانستند.

نظام آبادی افزود: عدد چهل و چله در مناسبت های ملی و مذهبی تاریخ ایران باستان و حتی پس از اسلام مورد احترام مردم و دارای کاربردهای فراوان همچون چهلم، چله زیارت عاشورا، چهل نذر، چهل منبران، چله حضرت موسی در کوه صور و .... بوده است.

این کارشناس میراث فرهنگی در ادامه می گوید: از آنجا که شب چله به عنوان بلندترین شب سال برای برگزاری آئین و جشن در فرهنگ ایران باستان داریم مهمترین این جشن دورهمی و جمع شدن حول محور خانه و خانواده است و توجه به بستگان و فامیل و اقوام که قدر این لحظه های بیشتر با هم بودن را بدانیم و از حال همدیگر آگاه و در جهت رفع گرفتاریها و مشکلات همدیگر تلاش کنیم.

وی گفت: در این شب سعی می شد با پادر میانی و واسطه گری بزرگترها کدورت ها برطرف و تجربیات به اعضای خانواده و فامیل منتقل شود.

وی یادآور شد: در شهرستان خلیل آباد همانند سایر مناطق ترشیز کهن آداب و رسوم در این شب وجود داشته و دارد که هنوز هم این آداب و رسوم کم و بیش اجرا می شود.

نظام آبادی گفت: شب چله اعضای خانواده و فامیل و بستگان در خانه دور کرسی می نشستند بزرگترها جمع می شدند و رسم بود هریک از فامیل و بستگان با سبدهای میوه و آجیل به خانه بزرگترها می رفتند در برخی خانه ها همه تنقلات و میوه ها و آجیل را روی صفحه کرسی می گذاشتند و بزرگترها در این شب به قصه سرایی، گرفتن فال حافظ، شاهنامه خوانی می پرداختند و خاطرات و لحظات خوشی را با هم رقم می زنند که کاربرد ترین آنها در دهه اخیر فال حافظ است.

این کارشناس میراث فرهنگی افزود: از جذاب ترین آئین های شب چله در شهرستان سفره چینی و خوردنی های آن است، میوه ای مورد استفاده در شب چله بیشتر میوه های با رنگ قرمز است که این رنگ سرخ نماد خورشید است.هندوانه، انار، انگور، خرمالو و پرتقال و سایر مرکبات که استفاده هریک از آنها در این شب فلسفه خودش را دارد.

وی گفت: مثلا گذشتگان انار را به خاطر رنگ قرمزش نمادی از شادی و خورشید می دانستند در واقع خوردن انار در شب یلدا به گونه ای منجر به افزایش نیروی باروری و ازدیاد اولاد بوده است که چه بسا دیده می شود این میوه در سینی های خوانچه که برای عروس می بردند هنوز گذاشته می شود و آن اعتقاد به باروری و ازدیاد نسل است و یا هندوانه که مثل همین مورد انار است و سرخی آن را نمادی از خورشید و یادآور گرمای تابستان و حرارت می دانستند.

نظام آبادی افزود: آجیل و تنقلات شب یلدا در شهرستان خلیل آباد شامل مغزهای پسته، گردو، بادام، زردآلو، فندق، تخمه و ... و در کنار آنها انجیر خشک و برگه زردآلو و سایر میوه های دیگر همچون ذرت بوداده ، پشمک و .. نیز افزوده می شود.

این کارشناس میراث فرهنگی ادامه داد: یکی از مراسمات خاص در شب یلدا در منطقه ترشیز کهن مراسم کف زنی است که از ریشه گیاهی بنام بیخ استفاده می شود، به این صورت که این ریشه را پوست کنده و آن را جوشانده و آن را چند بار دور می ریخته اند تا تیزی خود را از دست بدهد و سپس آن را داخل طغاری ( ظرف سفالی ) ریخته و یا چند عدد چوب به هم بسته شده که حالت جارور مانند داشته می زدند و پس از آن که کف کرد و سفت شد آن را با شکر یا شیره انگور شیرین استفاده می کردند.

وی گفت: شب یلدا نشانه ای از پیروی و غلبه نور و روشنایی بر ظلمت و تاریکی است چرا از آنجا که در قدیم زندگی مردم بر پایه کشاورزی و دامداری بوده این تاثیر نور و تاریکی و سرما و گرما را بر زندگیشان می دیدند و نوروز را نماد آفریدگار و نیکی و شب و تاریکی را نماد اهریمن و پلیدی می دانستند و روزهای بلند نشانه پیروی و روشنایی و روزهای کوتاه نشانه غلبه تاریکی بودند شب چله که بین آخرین روز پائیز و اولین روز زمستان بوده و از فردای آن شب روزها طولانی می شد را پیروزی آفریدگار بر اهریمن و یا نور برتاریکی می دانستند.

شب چله‌گی برای عروس

نظام آبادی افزود: یکی دیگر از آداب و رسوم شب یلدا ( چله ) بردن شب چله ای برای عروس خانم هایی است که تازه عقد کردن و در این شب خانواده داماد و فامیل هدیه های را به همراه سبدی از میوه ها و تنقلات شب یلدا برای خانواده عروس می آورند.

این کارشناس میراث فرهنگی اظهار کرد: از آنجا که شب یلدا نمادی از ارج نهادن به خانواده و خصوصاً احترام بزرگترها د وفامیل و بستگان است باید سعی شود از تجمل گرایی و هر چیز دیگری که باعث کم رنگ شده فلسفه این دورهمی های خانوادگی و صفا و صممیت و دید و بازدیدهای می شود خودداری و بر اصل آن که همان سادگی و کنار هم بودن است، تاکید شود.

وی در پایان گفت: جشن یلدا در شهر خلیل آباد دیگر موردی است که هر ساله برگزار می شود و مردم وخانواده ها به صورت خود جوش هر یک هنر نمایی خود را در آن جشن به نمایش می گذارند.

کد خبر 5972856

منبع: مهر

کلیدواژه: شب یلدا کف زنی شهرستان خلیل آباد جایگاه سوخت بوشهر شهید گمنام شب یلدا سنندج بنزین کرمانشاه عکس استانها پمپ بنزین تبریز همدان ایام فاطمیه مشهد تشییع شهدا کارشناس میراث فرهنگی آداب و رسوم نظام آبادی خلیل آباد چله بزرگ میوه ها شب یلدا شب چله

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۴۱۴۰۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

وعده شهردار سنندج برای ساماندهی وانت‌های میوه‌فروش ‌

شهردار سنندج از اجرای طرح ساماندهی وانت‌های میوه فروش از ۱۵ اردیبهشت ماه جاری خبر داد. - اخبار استانها -

به گزارش خبرگزاری تسنیم از سنندج به نقل از شهرداری، سیدانور رشیدی ظهر امروز در نشست مدیران و معاونین شهرداری سنندج با اعضای شورای اسلامی شهر سنندج به مناسبت نهم اردیبهشت، با تبریک روز شوراها اظهار داشت: حوزه کاری در شهرداری‌ها به دلیل محدودیت‌های مالی و همچنین گستره انتظارات مردم بسیار سخت است. 

وی گفت: اقدامات و برنامه‌های شهرداری در سال‌جاری را بر سه مبنای کارهای، کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلند مدت تعریف کرده‌ایم و امیدواریم با اجرای آنها زمینه خدمت‌رسانی بیشتر به شهر و شهروندان را فراهم کنیم. 

شهردار سنندج خاطرنشان کرد: برخی اقدامات شهرداری در راستای ایجاد زیرساخت‌ها مانند اجرای 200 کیلومتر فیبر نوری در راستای هوشمندسازی شهر، هدایت آب‌های سطحی، احداث سوله برای ساماندهی بازیافت و سگ‌های بلاصاحب و غیره انجام شده که شاید برای مردم مشهود نباشد، اما اینها اقدامات زیرساختی هستند که در آینده نتایج آن به نفع شهر و شهروندان خواهد بود. 

وی با بیان اینکه پروژه شهرداری الکترونیک به صورت 100 درصدی انجام شده است، افزود: همگام‌سازی و به روز رسانی اقدامات در شهرداری الکترونیک جزو اولویت ما بوده که استارت آن زده شده و در حال حاضر 100 درصد جلو رفته و قطعاً تحقق شهرداری الکترونیک گام بلندی در شفاف‌سازی، کاهش فساد اداری و … خواهد بود. 

رشیدی بیان کرد: با تلاش تمام مجموعه مدیریت شهری و همراهی شوراها شاخص‌های خدمات‌رسانی در حوزه‌های مختلف از جمله آسفالت، سرانه فضای سبز، شهرداری هوشمند، برنامه‌ها و اقدامات فرهنگی، ایجاد زیرساخت‌های ورزشی و غیره ارتقا پیدا کرده و می‌توانیم با سند کاملاً ارائه کنیم. 

وی با اشاره به وضعیت نامناسب شهری در پی فعالیت وانت‌های میوه فروش سیار خاطرنشان کرد: ساماندهی وانت‌های میوه فروش را در سال 1401 در سطح قابل قبول اجرا کردیم و با برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته 15 اردبیهشت ماه جاری ساماندهی وانت‌های میوه فروش در سطح شهر اجرا خواهد شد. 

شهردار سنندج با تأکید براینکه برنامه ریزی های خوبی هم برای ساماندهی دست فروشان صورت گرفته است، عنوان کرد: تمام توان خود را در راستای اجرای کامل ساماندهی دستفروشان انجام خواهیم داد و در این راستا نیازمند همراهی دستگاه‌ها و بخش‌های مختلف است. 

وی اظهار کرد: شهرداری سنندج خود را موظف به خدمات‌رسانی شایسته به شهروندان فهیم و قدرشناس سنندج می‌داند و در اجرای طرح ساماندهی وانت‌های میوه فروش هرگز دنبال بریدن نان و منبع درآمد هیچ شهروندی نیستیم، بلکه هدف ما اجرای طرح‌های کارشناسی شده برای مدیریت و ساماندهی وضعیت وانت‌بارها و دست‌فروشان است. 

به گفته شهردار سنندج، در این راستا 5 نقطه‌ای که در راستای استقرار وانت‌های میوه فروش قبلاً در نظر گرفته شده بود به 10 نقطه افزایش یافته است و امیدواریم شاهد اجرای قابل قبول این طرح در سنندج باشیم. 

وی با اعلام اینکه در راستای افزایش سرانه فضای سبز در سال گذشته کارهای خوبی انجام گرفت که امسال نیز استمرار خواهد داشت، افزود: اجرای پارک‌های بزرگ مقیاس و پارک‌های درون محلی در سال گذشته انجام شد و پارک 36 هکتاری پیرچنار، 20 هکتاری نیشتمان و سه هکتاری نایسر و 20 پارک درون محلی دیگر برای امسال برنامه‌ریزی شده است. 

رشیدی درباره وضعیت ترافیک توضیح داد: در راستا رفع مشکلات ترافیکی به عنوان یکی از دغدغه‌ها و مطالبات اصلی مردم، پروژه تعریض پل قشلاق، تکمیل بلوار سنجرخان و تکمیل بلوار ننله، انجام شده و پروژه تقاطع غیر همسطح محمدی و بلوار 24 متری توس نوذر امسال اجرا خواهد شد. 

وی بیان کرد: کلنگ‌زنی دو پروژه تقاطع تکیه و چمن و پارکینگ طبقاتی هسته مرکزی شهر و چندین پروژه عمرانی را در سالجاری انجام خواهیم داد. 

شهردار سنندج گفت: هر نقدی از سوی مردم را به دیده منت قبول داریم و برای پاسخگویی به مطالبات به حق آنها از تمام توان و وجود خود مایه گذاشته و در زمان باقیمانده از خدمت بهره خواهیم گرفت و از مدیران و رؤسای سازمان‌ها در مجموعه شهرداری می‌خواهیم اولویتشان مطالبات به حق مردم باشد. 

رشیدی  با عنوان اینکه هرگز خود را دچار حواشی و فضاسازی‌های مخرب نمی‌کنیم، یادآور شد: حواشی برای مدیران سم است و معتقدیم خدمت به مردم باید ملاک اصلی و حرکت مدیران باشد. برای آن عده‌ از افرادی که به دلیل به خطر افتادن منافعشان می‌خواهند با ایجاد حواشی مسیر خدمت به شهر و شهروندان را دچارخلل کنند پاسخ مناسب داریم که در زمان لازم عنوان خواهیم کرد اما حاضر نیستیم فرصت و زمان خدمت را صرف پاسخ دادن به چنین حواشی کنیم. 

انتهای پیام/486/